Aktualności

Warszawa, 28 maja 2025 r. – W siedzibie Ministerstwo Klimatu i Środowiska odbyło się dziś kluczowe spotkanie z Sekretarzem Stanu Krzysztofem Bolestą, poświęcone przyszłości regionów węglowych, które dotychczas nie zostały objęte wsparciem z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (FST). W wydarzeniu uczestniczyły delegacje z czterech istotnych obszarów: subregionu Turów, Kozienic, Połańca oraz Łęcznej/Bogdanki.

Spotkanie, zorganizowane z inicjatywy Fundacji Instrat, miało na celu omówienie możliwości wykorzystania środków z Funduszu Modernizacyjnego – w szczególności jego komponentu „sprawiedliwa transformacja” – jako alternatywy dla regionów dotąd pominiętych w systemowym wsparciu procesu odchodzenia od węgla.

W dyskusji udział wzięli przedstawiciele samorządów lokalnych, organizacji społecznych, spółek energetycznych oraz związków zawodowych. Najliczniejszą i najbardziej zróżnicowaną reprezentację wystawił subregion Turów, którego głos był szczególnie słyszalny podczas rozmów. Ze strony tego regionu wypowiadali się m.in.:

Rafał Gronicz – burmistrz Zgorzelca

Jan Michalski – wiceprezes zarządu ds. operacyjnych w PGE GiEK

Joanna Tokarczuk – prezeska Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Innowacyjności Energetycznej STORIE

Bogumił Tyszkiewicz – przedstawiciel Federacji Związków Zawodowych Górnictwa Węgla Brunatnego

Delegację Komitetu Transformacji Subregionu Turów tworzyli także:

Zbigniew Zjawin – starosta powiatu lubańskiego

Dariusz Furdykoń – wójt gminy Siekierczyn

Jan Majowski – wójt gminy Sulików

Burmistrz Lubania Grzegorz Wieczorek – burmistrz miasta Lubań

Paweł Tomczyk – zastępca wójta gminy Zgorzelec

Ireneusz Owsik – członek zarządu powiatu zgorzeleckiego

Rozmowy prowadzone były z Sekretarzem Stanu Krzysztofem Bolestą, który podczas otwarcia podkreślił, że transformacja energetyczna musi być procesem sprawiedliwym i inkluzywnym, obejmującym wszystkie regiony – niezależnie od ich dotychczasowego statusu w programach wsparcia.

Eksperci Fundacji Instrat, w tym Michał Hetmański, przedstawili analizę sytuacji regionów wykluczonych z FST i zwrócili uwagę, że niemal 12,5 tysiąca pracowników w tych obszarach pozostaje bez dostępu do narzędzi i finansowania umożliwiającego płynne przejście do gospodarki niskoemisyjnej.

Jednym z najpilniejszych tematów spotkania była konieczność aktualizacji Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji (TPST), który stanowi formalny warunek uruchomienia środków z Funduszu Modernizacyjnego. Choć w 2021 roku przygotowano TPST dla powiatu zgorzeleckiego, dokument ten nie został przyjęty uchwałą sejmiku ani skonsultowany z Komisją Europejską, co obecnie uniemożliwia rozpoczęcie finansowania. Fundusz Modernizacyjny mógłby dziś umożliwić realizację zaktualizowanych założeń planu, dając szansę na konkretne działania w zakresie sprawiedliwej transformacji.

Podkreślono również, że przyszłość Funduszu Sprawiedliwej Transformacji w nowej perspektywie unijnej nie jest przesądzona, choć jego kontynuacja jest niezwykle potrzebna. Dlatego właśnie Fundusz Modernizacyjny może odegrać kluczową rolę w uzupełnieniu luki finansowej i zapewnieniu wsparcia dla transformacji energetycznej w subregionie Turów.

Na zakończenie spotkania wskazano konieczne działania, jakie powinny zostać podjęte przez rząd, samorządy i przedsiębiorstwa, aby włączyć dotąd pominięte regiony w proces sprawiedliwej transformacji oraz zapewnić rozwój nowych kompetencji, miejsc pracy i bezpieczeństwo społeczno-gospodarcze.